Specifieke natuurdoelen

Er is dringend een kwaliteitsverbetering en vergroting van de bos- en heidegebieden nodig. Momenteel zijn de waardevolle leefgebieden klein en versnipperd. Het herstel van goed ontwikkelde beekvalleien en een netwerk van aaneengesloten moeras- en natte graslanden zijn noodzakelijk voor het behoud van waardevolle vegetaties en bijhorende diersoorten.

Dit zijn de specifieke natuurdoelen voor gebied 'Zandig Vlaanderen West':

Beekvalleien en graslanden

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 2,5 ha (ook buiten DG 9 in SBZ)
Doel: toename naar 5 ha in deelgebied 9 Vallei van de Zuidleie. Voornamelijk door herstel oude meanders inclusief hydrologische isolatie. Richtwaarde voor uitbreiding is 1 ha.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Verbetering kwaliteit van de bestaande locaties met potentiële ontwikkeling / herstel van het habitattype door het verzekeren van een goede waterkwaliteit en aangepaste inrichting en beheer.

Oppervlaktedoelstelling
=/+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: ca. 4 km
Doel: In eerste instantie zijn grootste potenties aanwezig in de Bornebeek, mits herstel van een zeer goede waterkwaliteit en ruimte voor natuurlijke beekdynamische processen. Op langere termijn ecologisch herstel van Rivierbeek – Hertsbergebeek (bekkenbeheerplan 2009). Totale tot doel gestelde lengte binnen SBZ: 12 km.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Doel: Goede tot voldoende staat van instandhouding, waarbij de storingsindicatoren minstens in voldoende staat verkeren, de habitatstructuur in een goede staat.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 1 ha (DG 9 Vallei van de Zuidleie
Doel: + 3 ha toename door omvorming (DG 9 Vallei van de Zuidleie).
Er wordt een complex van 10 ha soortenrijke graslanden tot doel gesteld, waarvan circa 3 ha tot het habitattype 6410 behoort. De resterende oppervlakte bestaat uit vegetatiekundig sterk aanleunende, maar regionaal belangrijke biotopen (RBB’s), zoals dotterbloemhooilanden en grote zeggenvegetaties.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goede tot voldoende staat van instandhouding, waarbij de storingsindicatoren minstens in voldoende staat verkeren.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 4 ha
Doel: + 5 ha, in deelgebied 9 Vallei van de Zuidleie. Herstel van samenhangende hooiland- en moerascomplexen met hoge faunawaarde. Richtwaarde voor uitbreiding is 4 ha.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goede tot voldoende staat van instandhouding, waarbij de storingsindicatoren minstens in voldoende staat verkeren.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 7 ha
Doel: Behoud van de actuele oppervlakte.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goede tot voldoende staat van instandhouding, waarbij de storingsindicatoren minstens in voldoende staat verkeren.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: Doel: toename naar 6 ha door omvorming van het subtype mesotroof overgangsveen, in deelgebied 9 Vallei van de Zuidleie door herstel van moerasecotopen en natuurlijke hydrologie (o.a. te realiseren in combinatie met herstel van 3150: oude meanders van de Zuidleie), zodat robuustere oppervlakten ontstaan met de aanwezigheid van habitattypische fauna en flora. Overige deelgebieden: lokaal toestaan of stimuleren van veenvorming in oeverzones van oligotrofe plassen binnen de SBZ (oligotroof subtype met veenmossen).

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goede tot voldoende staat van instandhouding, waarbij de storingsindicatoren minstens in voldoende staat verkeren.

Omschrijving populatiedoelstelling

Actuele populatie: waarschijnlijk geen populatie meer aanwezig binnen de SBZ (zie o.a. Meulebrouck, 2010).
Doelstelling: Realisatie van een goede populatie (> 0,5 ind/m² bij puntbevissing of >2500 ind bij strokenbevissing en leeftijdsgroep >0+ en 0+; Adriaens et al., 2008) in de Bornebeek en de vallei van de Zuidleie

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Behoud of herstel van de kwaliteit van de leefgebieden. Waterplantrijke, traag stromende of stilstaande waters met zoetwatermossels en voldoende zuurstof (> 8 mg/l) (viswaterkwaliteit karperachtigen). Dit geldt zowel voor vijvers als voor grachtenstelsels en waterlopen.
Voorzien van een zeer goede waterkwaliteit van de Bornebeek, cfr. de doelstelling van het deelbekkenbeheerplan van de Rivierbeek.
Ruimingen en maaien van bodemvegetatie zoveel mogelijk beperken en tenminste gefaseerd uitvoeren.
Belang van waterplanten en zoetwatermosselen in levenscyclus

  • kruidruimingen beperken
  • bescherming paaiplaatsen (traagstromende trajecten, leigrachten, vijvers, oude meanders,…) waar zoetwatermosselen voorkomen
  • bodemruimingen vermijden

Verbeteren van de laterale connectiviteit i.f.v. paaiplaatsen: verbindingen tussen trajecten en zijbeken en vijvers.

Omschrijving populatiedoelstelling

Actuele populatie: waarnemingen van deze soorten op verschillende locaties in de SBZ, maar populatieschattingen zijn niet gekend.
Doelstelling:
Voor deze soorten wordt het behoud van de huidige populaties, met een evt. toename, vooropgesteld. De huidige staat van de soort is onvoldoende gekend. Verder gericht onderzoek is nodig. Het is mogelijk dat door de verbetering van de kwaliteit van het leefgebied de soort in aantal toeneemt in de SBZ.

Kwaliteitsdoelstelling
=/↑
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Behoud van de bestaande kwaliteit van de leefgebieden, behoud en verbetering van connectiviteit tussen de gebieden.

Boslandschap

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: Doel: 1/3 van bosranden ontwikkelen als goed ontwikkelde boszomen, voornamelijk van de vochtige bossen (habitats 9160 en 91E0).

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Voldoende tot goede staat van instandhouding, met mantel-zoomvegetaties van meer dan 5 meter breedte.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 895 ha
Doel: + 740 ha, met 194 ha als richtwaarde voor bosuitbreiding.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goede staat van instandhouding in grote boskernen (voor selectie deelgebieden, zie bovenstaande tekst ‘boslandschap’). Voldoende tot goede staat van instandhouding in kleinere boskernen, met een goede staat met betrekking tot habitatstructuur en verstoring. Streven naar een mozaïekstructuur door structuurbepalende processen kansen en ruimte te bieden.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 64 ha
Doel: + 80 ha, met 40 ha als richtwaarde voor bosuitbreiding.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Zie doelen 9120.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: (alle subtypes): 105 ha
Doel: (alle subtypes) + 119 ha, met 101 ha als richtwaarde voor bosuitbreiding.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Zie doelen 9120.

Omschrijving populatiedoelstelling

Actuele populatie: waarnemingen van deze soorten op verschillende locaties in de SBZ, maar populatieschattingen zijn niet gekend.
Doelstelling: Voor deze soorten wordt het behoud van de huidige populaties, met een evt. toename, vooropgesteld. De huidige staat van de soort is onvoldoende gekend. Verder gericht onderzoek is nodig. Het is mogelijk dat door de verbetering van de kwaliteit van het leefgebied de soort in aantal toeneemt in de SBZ.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Verbetering en uitbreiding van potentieel leefgebied (structuurrijke bossen en parklandschappen), verzekeren van het vleermuisvriendelijk voortbestaan van de huidige overwinteringsobjecten zowel binnen als buiten de SBZ. Verbeteren van de connectiviteit tussen de bestaande bosgebieden.

Omschrijving populatiedoelstelling

Actuele populatie: waarnemingen van deze soorten op verschillende locaties in de SBZ, maar populatieschattingen zijn niet gekend.
Doelstelling: Voor deze soorten wordt het behoud van de huidige populaties, met een evt. toename, vooropgesteld. De huidige staat van de soort is onvoldoende gekend. Verder gericht onderzoek is nodig. Het is mogelijk dat door de verbetering van de kwaliteit van het leefgebied de soort in aantal toeneemt in de SBZ.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Behoud van de bestaande kwaliteit van de leefgebieden, behoud en verbetering van connectiviteit tussen de gebieden.

Omschrijving populatiedoelstelling

Actuele populatie: waarnemingen van deze soorten op verschillende locaties in de SBZ, maar populatieschattingen zijn niet gekend.
Doelstelling: Behoud van de populaties met een eventuele uitbreiding.

Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Beheer van bossen (en evt. oudere bomen buiten bosverband zoals dreven, parken) met bijzondere aandacht voor het behouden van bomen (ook exoten) met holten en scheuren die als kolonieverblijfplaats of overwinteringsplaats van vleermuizen kunnen dienen. Verbeteren van connectiviteit tussen de bestaande bosgebieden en waterrijke jachtzones. Actief biologisch beheer van de grotere waterpartijen met het oog op de toename van waterinsecten (bv. haften), het voedsel van deze groep vleermuizen.

Heidelandschap

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: Doel: + 4 ha door omvorming, op de droge zandkoppen verspreid in de SBZ

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Voldoende tot goede staat van instandhouding, waarbij vergrassing tot maximum 30% beperkt wordt. Een afwisseling van open zand, buntgras- en korstmosvegetaties en mostapijtjes.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 5 ha
Doel: +2 ha toename, waarvan minimaal 1ha door omvorming als kleine stapstenen onder de vorm van kleinere vennetjes/poelen en natte laagtes verspreid over de meest kansrijke zones binnen de SBZ.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Voldoende tot goede staat van instandhouding, met een goede staat met betrekking tot verstoring en habitatstructuur.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 6 ha
Doel: + 11 ha toename, waarvan minimaal 5-6ha door omvorming.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Voldoende tot goede staat van instandhouding. De vergrassing met Pijpenstrootje bedraagt maximum 50%. Bijzondere aandacht gaat naar de problematiek van eutrofiëring en verdroging (herstel hydrologie).

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 18 ha
Doel: + 10 ha, in functie van versterking van bestaande kernen van droge heide en/of kernen van andere habitats in de heidesfeer. Richtwaarde voor uitbreiding is 2 ha.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Voldoende tot goede staat van instandhouding. De vergrassing / verruiging (pijpenstrootje, struisgras, adelaarsvaren) bedraagt maximum 50 %. De verbossing maximum 30 %.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 55 ha
Doel: + 40 ha voor alle voorkomende types, in functie van versterking van bestaande kernen van heischrale graslanden en/of kernen van andere habitats in de heidesfeer. Richtwaarde voor uitbreiding is 16 ha.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Voldoende tot goede staat van instandhouding. De verruiging / verbossing / verstruweling bedraagt maximum 10 %. Bijzondere aandacht gaat naar verdroging en andere hydrologische randvoorwaarden.

Oppervlaktedoelstelling
+
Omschrijving oppervlaktedoelstelling

Actueel: 4 ha
Doel: + 3 ha toename door omvorming (met uitzondering van deelgebied 9!)

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Goede tot voldoende staat van instandhouding van subtype Veldrusassociatie, waarbij de storingsindicatoren minstens in voldoende staat verkeren.

Omschrijving populatiedoelstelling

Actuele populatie: 3 populaties aanwezig binnen de SBZ.
Doelstelling: Verdere uitbreiding van de actuele populaties in 6b Bulskampveld (Aanwijsputten) en 2 Vloethemveld tot populaties van minstens 200 roepende mannetjes en uitbreiding van de populatie in Heideveld-Bornebeek tot minstens 50 roepende mannetjes zijn noodzakelijk om de duurzame instandhouding van de soort in de SBZ te verzekeren.

Kwaliteitsdoelstelling
Omschrijving kwaliteitsdoelstelling

Behoud van de kwaliteit van water- en landhabitat: oligotrofe tot mesotrofe plassen, zonbeschenen, voldoende waterhoudend (minstens eind augustus). Behoud van landhabitat: vochtige heide of heischraal graslanden en voedselarme moerassen.

Maarten Reynaert
Agentschap voor Natuur en Bos